Feiten en fabels

De realiteit is: of een stof nu gemaakt is door de mens, nagebootst uit de natuur of direct onttrokken uit de natuur zegt niets over de mate van veiligheid.

Sommige mensen hechten aan de term ‘natuurlijk’, omdat zij dat associëren met ‘gezond’. Het is echter niet zo dat natuurlijke stoffen per definitie beter zijn dan synthetische stoffen. In de natuur komen genoeg stoffen voor die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid, bijvoorbeeld giftige paddestoelen. Over het algemeen geldt: van de cosmetica van nu mag men verwachten dat ze veilig zijn.

Alle stoffen kunnen schadelijk zijn voor de gezondheid. Of een stof veilig of schadelijk is, is puur afhankelijk van de dosis waarin het wordt gebruikt. Zo is water gezond als u er dagelijks twee liter van drinkt. Drinkt u echter zes liter water achter elkaar, dan kan dat fataal zijn. 

Natuurlijke of niet-natuurlijke ingrediënten: ze worden op dezelfde manier getest voor cosmetica en volgens dezelfde strenge maatstaven beoordeeld op veiligheid. Als er wordt getwijfeld of een stof veilig is voor de toepassing in cosmetica, dan wordt hij niet gebruikt.

Conserveermiddelen zijn nodig om te voorkómen dat producten bederven. Een belangrijke groep conserveermiddelen die in cosmetica worden gebruikt, zijn parabenen. Parabenen zijn wettelijk toegelaten voor gebruik in cosmetica. Deze stoffen worden onder meer toegevoegd aan deodorants. Uitgebreid wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat parabenen veilig zijn voor mens en milieu. 

Lees meer op de website van de KWF Kankerbestrijding

Het antwoord is nee. Er bestaat geen leven zonder chemie, want alles is opgebouwd uit chemische stoffen. Chemie is niks anders dan de wetenschap van chemische stoffen, van hun structuur, eigenschappen en hun reacties met andere stoffen. Claims als ‘niet-chemisch’ kunnen niet waar zijn. Er bestaan geen alternatieven voor chemische stoffen, er bestaan wel mogelijkheden wat betreft de soort stoffen die je gebruikt en hoe ze gemaakt zijn.

Veilig of gevaarlijk voor de gezondheid?
Stoffen zijn niet zomaar te categoriseren als ‘veilig’ of ‘onveilig’: de mate van veiligheid is altijd afhankelijk van de hoeveelheid van die stof (dosis). De effecten van een stof in een bepaalde hoeveelheid zijn veilig, terwijl het in een hogere dosis giftig zou kunnen zijn. 

Denk bijvoorbeeld aan alcohol: als u reinigingstonic met alcohol gebruikt om uw mascara af te halen, komt er een kleine hoeveelheid alcohol op uw huid terecht. Voor een deel wordt dit verdampt en voor een deel komt het in aanraking met uw bovenste huidlaag (die bestaat uit dode huidcellen). Drinkt u bijvoorbeeld een glas wijn, dan krijgt u een veel grotere hoeveelheid binnen, op een heel andere plaats in uw lichaam.

Lippen bezitten talgklieren die zelf vet produceren. Dit proces kun je niet beïnvloeden door stoffen die je óp de lippen smeert. Van het gebruik van lippenbalsem kun je dus niet lichamelijk afhankelijk worden. Het is wel zo dat het een gewoonte kan worden en je voor je gevoel niet meer goed zonder lippenbalsem kunt. 

 

Cosmetica zijn noodzaak in die zin dat ze een belangrijke rol spelen bij onze persoonlijke hygiëne. Shampoo, tandpasta en deodorant zijn bijvoorbeeld niet meer weg te denken uit onze dagelijkse verzorging. 

Ook kunnen cosmetica het zelfvertrouwen versterken. Met make-up kunt u bijvoorbeeld uw sterke punten benadrukken en minder sterke punten verdoezelen. Of ze hebben andere belangrijke functies, zoals het bestrijden van roos of het voorkomen van zonnebrand. 

Het gebruik van bepaalde cosmetica kan ook pure luxe zijn. Na een drukke dag in bad gaan met een prettig geurende badolie bijvoorbeeld, of voor een etentje uw favoriete parfum opspuiten. 

 

De voorwaarden om claims te mogen voeren met betrekking tot het niet hebben uitgevoerd van dierproeven voor cosmeticaproducten en ingrediënten zijn sinds 2006 sterk aangescherpt. De consument mag door vermeldingen op cosmetica niet misleid worden. Hij moet dankzij de vermelding ‘niet getest op dieren’ zeker kunnen zijn dat er inderdaad nooit gebruik is gemaakt van dergelijke tests. 

De claim mag daarom alleen nog worden gevoerd als bij de ontwikkeling en veiligheidsbeoordeling van een cosmetisch product of de ingrediënten ervan nergens in de toeleveringsketen een dierproef is uitgevoerd. Dat betekent dat haast geen enkele cosmeticafabrikant de claim ‘niet op dieren getest’ nog kan voeren. 

 

Veel mensen denken bij cosmetica aan make-up, het omvat echter veel meer productgroepen, cosmetica variëren van lipstick, nagellak en parfum tot tandpasta, douchegel en anti-zonnebrandcrème. 

We gebruiken dagelijks vele verschillende cosmeticaproducten. We gebruiken deze producten dagelijks zonder daarbij eigenlijk stil te staan. 

Bijvoorbeeld: u start de dag met tandenpoetsen met tandpasta, daarna wast u onder douche uw haar met shampoo en uw lichaam met douchegel. Na het douchen verdeelt u schuimversteviger in uw haar en brengt u eventueel make-up aan. De meeste mannen gebruiken scheerschuim om zich te kunnen scheren. Deodorant aanbrengen is ook wel zo prettig voor uw omgeving. Tenslotte een beetje eau de toilette of aftershave en u bent klaar om op pad te gaan… Dat zijn opgeteld al minimaal zeven cosmeticaproducten!

 

In Europa is Nederland met haar 3V-beleid koploper op het gebied van de ontwikkeling van alternatieven. 3V staat voor: Verminderen (de noodzaak om dieren te testen tot een minimum beperken), Verfijnen (tests verfijnen zodat ze met minder dieren uitgevoerd kunnen worden), Vervangen (dierproeven vervangen door alternatieve methoden). De cosmetica-industrie speelt een belangrijke rol bij het 3-V beleid. 

Recentelijk is een ‘European Partnership on Alternative Approach for Animal Testing’ opgericht. Deze samenwerking tussen overheid, industrie en maatschappelijke organisaties is tot stand gekomen om de ontwikkeling van alternatieven te stimuleren, en om een snellere validatie en acceptatie van nieuwe testmethoden tot stand te brengen.