LET OP: De informatie op deze website is verouderd en de website zal binnenkort worden verwijderd. Voor meer actuele informatie, zie www.nvz.nl.

Verwering van glaswerk in vaatwasmachines

 

Bepaalde soorten glaswerk blijken na veelvuldig gebruik in een vaatwasmachine te verweren, ook wel genoemd glascorrosie. Dit kan te zien zijn als krassen, witte niet te verwijderen aanslag in de vorm van lijnen of vlekken, en/of regenboogachtige verkleuring.
Veel factoren zijn van invloed bij het optreden van een verandering van het glasoppervlak, en omdat het gaat om een geleidelijk proces, kan worden geconcludeerd dat de zichtbare veranderingen aan het glasoppervlak te beschouwen zijn als een "slijtageproces" dat is verbonden aan het machinale vaatwassen.

Wasadvies
Voor het reinigen van glaswerk is het raadzaam zoveel mogelijk gebruik te maken van het glasprogramma van de vaatwasmachine om het optreden van veranderingen in het glas zo lang mogelijk uit te stellen. Gebruik van te veel of te weinig vaatwasmiddel, of het achterwege laten van het gebruik van glansspoelmiddel, leidt tot versnelde veranderingen in het glasoppervlak of verminderde transparantie van glas.

Verwering of glascorrosie
Glas wordt in een vaatwasmachine blootgesteld aan hogere temperaturen. In combinatie met de alkalische vaatwasmiddelen kunnen hierdoor permanente veranderingen ontstaan in het oppervlak van het glas met als gevolg lokale veranderingen in de brekingsindex. Deze veranderingen zien eruit als strepen op het glas of als een regenboogachtige verkleuring. Uitlogen van het glasoppervlak kan een permanente verstoring van de oppervlaktestructuur tot gevolg hebben. Door verstrooiing van opvallend licht is dit zichtbaar als grijs/witte vlekken. Aangezien het een permanente verandering betreft, kunnen deze vlekken niet worden verwijderd. Een behandeling van het aangetaste glas met bijvoorbeeld verdund zuur of alcohol heeft geen effect.

Glaswerk
Verwering van glas tijdens het vaatwasproces is onvermijdelijk. De samenstelling van het glas en de productiemethode zijn van grote invloed op het optreden van zichtbare veranderingen. Kristal (glas met minimaal 24% lood) is door zijn zachtere oppervlak bijzonder ontvankelijk voor de effecten die optreden in een vaatwasmachine en kan beter helemaal niet in de vaatwasmachine worden gereinigd. Hierbij speelt ook een rol dat kristal vrij kostbaar is. Op de meeste verpakkingen van machinevaatwasmiddelen wordt dan ook geadviseerd kristal niet in de vaatwasmachine te wassen.

Kristalglas (waarvan de officiële benaming kristallijnglas of sonoorglas is) is een goedkopere glassoort dan kristal. Het bevat aanzienlijk minder lood, maar wel een hoeveelheid andere mineralen. Kristalglas is eveneens in zekere mate gevoelig. Normaal glas is bestand tegen het gebruik in de vaatwasmachine. Op den duur is enige verwering echter onvermijdelijk door wijzigingen in de oppervlaktesamenstelling van deze glassoort.

Factoren die van invloed kunnen zijn op verwering van het glas:

  • De productie
    Als de randen van de glazen bij de productie worden nagegloeid, krijgen die randen een andere samenstelling waardoor ze ongevoeliger kunnen worden voor verwering. Ook glas met onregelmatigheden in de dikte kan eerder verweren.
  • De temperatuur van het vaatwassen
    Door hogere temperaturen zullen interacties tussen glas en wassop meer veranderingen in het glas veroorzaken. Hoe hoger de temperatuur, hoe sneller het glas zal verweren.
  • Het gebruikte vaatwasmiddel
    De samenstelling van het vaatwasmiddel bepaalt mede het optreden van veranderingen. Bij hogere alkaliteit van het vaatwasmiddel zullen eerder oppervlakteveranderingen optreden, die zichtbaar kunnen worden als witte lijn- of vlekvormige verwering. Bepaalde bestanddelen als bijvoorbeeld silicaten kunnen een beschermende rol spelen. Het optimale silicaatniveau is afhankelijk van alkaliteit en wascondities.
  • De dosering
    Door gebruik van te veel of te weinig vaatwasmiddel kan in de praktijk een ongebalanceerde situatie in het wassop ontstaan, waardoor de oppervlakteverandering sneller kan optreden. Afhankelijk van de wasmiddelsamenstelling kan bij onjuiste dosering een witte of regenboogachtige verkleuring optreden. Om problemen te voorkomen, kan men het beste de aanbevolen dosering van het wasmiddel gebruiken.
  • De samenstelling van het water
    De structuur van het glas kan worden verzwakt door uitwisseling van ionen. Bij te zacht water kunnen Calciumionen uit het glas in oplossing komen en daarmee "gaten" in het oppervlak van het glas achterlaten. Dit is zichtbaar als witte lijn- of vlekvormige verwering. Te hard water leidt eerder tot het neerslaan van kalkzouten. Dit lijkt op witte verwering, maar is meestal verwijderbaar door behandeling met glansspoelmiddel. Deze kalkaanslag kan meestal voorkomen worden door regenereerzout te gebruiken.