LET OP: De informatie op deze website is verouderd en de website zal binnenkort worden verwijderd. Voor meer actuele informatie, zie www.nvz.nl.

Wat is veilig?

Geen enkel product en geen enkele activiteit is honderd procent veilig. Ondanks alle voorzorgsmaatregelen bestaat er altijd een kleine kans dat er iets mis gaat. De vraag ‘Is dit product veilig?’ betekent dus: is de kans dat er een gevaarlijke situatie ontstaat klein genoeg? Of anders gezegd: is het risico aanvaardbaar?

Of u het risico aanvaardbaar vindt, hangt af van hoe ernstig het gevaar is. Eén procent kans op blijvend oogletsel is minder aanvaardbaar dan één procent kans op misselijk worden. Een risico is dus de combinatie van kans en gevolg. De aanvaardbaarheid van een risico hangt af van:

  • de inschatting van de kans dat er een gevaarlijke situatie ontstaat;
  • de inschatting van de ernst van het gevaar

Van gif is bekend dat deze punten het risico bepalen.

Gif: dodelijk en bruikbaar

Wat is giftig?
Een definitie van giftigheid is: elk nadelig effect.

Giftig, dus dodelijk?
In de toxicologie (leer van de vergiften) gelden twee fundamentele wetten:

1. Geen giftigheid zonder blootstelling
2. De dosis maakt het vergif (wet van Paracelsus) 

De eerste wet betekent, dat een giftige stof pas een nadelig effect kan hebben als de mens of het milieu ermee in aanraking komt. Zo is het gif van veel zeeslangen dodelijk. De kans dat je door zo'n slang wordt gebeten, is echter heel klein.
De tweede wet legt uit dat een stof die "giftig" is, nog niet meteen gevaarlijk is. Een "niet-giftige" stof betekent, dat die stof pas in zeer hoge doses een gevaar voor de gezondheid of voor het milieu is. Van keukenzout is bekend dat het in hoge doses een gif is. Toch kan het veilig worden gebruikt in voedsel, want in minimale hoeveelheden is er geen schadelijk effect te verwachten. Van een "erg giftige" stof is al een zeer schadelijk effect te verwachten bij een zeer kleine dosis.

Bruikbaar gif
Een stof die giftig is bij een te hoge dosis, kan heel bruikbaar zijn in een zeer lage dosis. Een bekend voorbeeld uit de medische wereld is vingerhoedskruid (Digitalis purpurea). Deze plant is giftig: als je er teveel van binnenkrijgt, ga je dood. De Schotse dokter William Withering ontdekte echter in 1775 dat hartpatiënten opknapten van een zeer lage dosis van het gedroogde blad van deze plant in poedervorm. De werkzame stof in dit extract zorgt ervoor dat de hartspier intensiever, maar minder vaak, samentrekt. De therapeutische dosis van de werkzame stof is ongeveer 0.3 mg per dag.